Zdzisław Beksiński, Z-8, 1988

120,0 x 98,0cm - olej, płyta pilśniowa

sygn. na odwr.: Z-8 | BEKSIŃSKI
Na odwrocie pieczątka wywozowa z podpisem.

 

Pochodzenie:

– Obraz został zakupiony w 1990 roku w Paryżu do Muzeum Sztuki Europejskiej w Osace w Japonii.
– Po zamknięciu muzeum, prywatna kolekcja w Azji.

Obraz wystawiany, reprodukowany i opisany:
– Beksiński. Paryż-Osaka-Warszawa, Galeria Agra-Art, Warszawa 1 VII – 4 IX 2021, nr kat. 28, s. nlb. il. barwna;
– Kolekcja japońska. Beksiński i inni, Agra-Art, Warszawa 2021, s. 81, il. barwna.
– Strona internetowa Dmochowski Gallery NET (Sala 11. Obrazy. Lata 1984-1989)

Przedstawienie opuszczonej wyspy na tle krwawego nieba było jednym z „landszaftów“ powstałych w wyniku umowy-zlecenia zawartej przez artystę z marszandem Piotrem Dmochowskim w końcu grudnia 1987 roku. Zgodnie z jej treścią Mistrz zobowiązywał się do namalowania szesnastu obrazów zbliżonych stylowo do pejzaży fantastycznych z drugiej połowy lat 70. Kompozycje z tego okresu – owiane raczej aurą magii i tajemnicy niż pełnej grozy makabry – były pozbawione widocznych „desygnatów śmierci". Ich brak był podstawowym warunkiem stawianym artyście, który estetykę zamawianych obrazów skwitował dopiskiem: „bez flaków i pajęczyn“. W przypadku Z-8 rolę kreatora – typowego dla „fotografa wizji“, pełnego niepokoju nastroju – przejęło odniesienie do jednego z najbardziej rozpoznawalnych obrazów epoki symbolizmu – Wyspy umarłych Arnolda Bőcklina (1827-1901). Artysta pytany o źródła inspiracji dla swojej twórczości, przyznawał się do fascynacji tym „stworzonym do śnienia“ (niem. ein Bild zu Träumen) dziełem:


– Jak widzi Pan odniesienia w Pańskiej twórczości do sztuki wielkich wizjonerów przeszłości, np. Gustawa Moreau, Arnolda Bőcklina, Odillona Redona, Blacke’a? Jak odczuwa Pan inspiracje młodopolskie, które dla odbiorców Pańskiej sztuki są oczywiste?
– Pytanie jest już odpowiedzią i nie czynię tu sprzeciwu. Z reguły bywam porównywany z Linkem i Boschem, i wtedy w obu tych wypadkach powstaje we mnie zdecydowany sprzeciw. Oczywiście ponad moje siły jest akceptować całego Bőcklina, ale jego Wyspa Umarłych zrobiła na mnie w dzieciństwie olbrzymie, niezapomniane wrażenie i to wrażenie trwa do dnia dzisiejszego. (Zdzisław Beksiński, rozm. przepr. W. Skrodzki, „Projekt“, t. 26, nr 6, 1981).

Majaczące na środku oceanu ruiny zapomnianej twierdzy to jeden z niewielu obrazów, w których Zdzisław Beksiński – uprawiający sztukę z dala od wszelkich manifestów i „izmów" – zdecydował się na odwołanie do kanonu XIX-wiecznego malarstwa.

♣ do wylicytowanej ceny oprócz innych kosztów zostanie doliczona opłata wynikająca z prawa twórcy i jego spadkobierców do otrzymania wynagrodzenia zgodnie z Ustawą z dnia 4 lutego 1994 roku - o prawie autorskim i prawach pokrewnych (droit de suite)
* Do Ceny Zakupu zostanie doliczony dodatkowo podatek graniczny VAT 8% (zgodnie z §12 pkt. 2 Regulaminu)

 (Sanok 24 II 1929 - Warszawa 21 II 2005) studiował w latach 1947-1952 na Wydziale Architektury Politechniki Krakowskiej.

Był artystą samoukiem, który osiągnął niekwestionowaną pozycję w polskiej sztuce współczesnej, potwierdzoną obecnością jego prac na prestiżowych wystawach i w kolekcjach muzealnych. Początkowo zajmował się fotografią, którą interesował się od lat studenckich, po 1956 zyskując uznanie jako twórca fotogramów o estetyce opartej o efekty fakturowe. W latach 1958-1962 tworzył abstrakcyjne obrazy-reliefy o bogatej fakturze, głównie metalowe, będące odmianą malarstwa materii. Pod koniec tego okresu powstawały ażurowe formy o kształtach figur i pełnoplastyczne rzeźby w metalu. Kolejnym etapem jego twórczości były lata 1962-1974, kiedy poświęcał się głównie rysunkowi. W latach 60. rysował piórkiem i tuszem figuralne kompozycje odznaczające się karykaturalną deformacją postaci. Od końca lat 60. tworzył rysunki węglem i kredkami, będące monochromatyczną odmianą jego równoległej twórczości malarskiej. Od 1974 zajmował się niemal niepodzielnie malarstwem. Jego charakterystyczny styl bazował na perfekcji technicznej, której towarzyszyła niezwykłość wizji. Malował świat po katastrofie, naznaczony piętnem śmierci i rozpadu. Jego obrazy zaludniają postaci i stwory o ludzkich wprawdzie bądź zwierzęcych kształtach, lecz o cechach fantomów, automatów lub rozpadających się trucheł. Artysta nie nadawał swym obrazom i rysunkom tytułów (poza porządkującymi symbolami), akcentując w ten sposób swój brak zainteresowania dla literackiej strony przedstawień. Sam mówił, że malując całkowicie poddaje się wizji, „fotografuje“ ją. W ostatnich latach włączył do swego warsztatu artystycznego elektroniczne techniki generowania obrazu, które wykorzystywał do tworzenia komputerowych fotomontaży. Sztuka Beksińskiego, wielokrotnie wystawiana i omawiana, budzi skrajne emocje wśród znawców i publiczności.
Największa, systematycznie uzupełniana kolekcja jego prac w kraju znajduje się w Muzeum Historycznym w Sanoku, za granicą - w Paryżu, w posiadaniu Piotra Dmochowskiego, który od 1983 kolekcjonuje prace i promuje twórczość artysty. Zorganizował on wystawy indywidualne Beksińskiego m.in. w Galerie Valmay w Paryżu w 1985, 1986 i 1988 oraz stałą ekspozycję we własnej Galerie Dmochowski - Musée-galerie de Beksiński, istniejącej w latach 1989-1996. Jego też nakładem ukazały się monumentalne albumy artysty w 1988 i 1991.
W Polsce monografię Beksińskiego pióra Tadeusza Nyczka opublikowały Arkady w 1989 (II wydanie w 1992). Wiosną 2005 roku w Pałacu Opatów w Gdańsku Oliwie miała miejsce duża wystawa obrazów Beksińskiego, a dyrektor Muzeum w Sanoku Wiesław Banach wydał obszerną monografię artysty.

Od października 2016 w Nowohuckim Centrum Kultury w Krakowie na stałe zagościła wystawa 250 prac (obrazów, rysunków, fotografii) Zdzisława Beksińskiego z prywatnej kolekcji Anny i Piotra Dmochowskich. Natomiast od czerwca 2021 stała wystawa 30 obrazów Beksińskiego z kolekcji Dmochowskich prezentowana jest również w Muzeum Archidiecezji w Warszawie.

(zdjęcie:  Piotr Dmochowski, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=8960820 )